Το εκπαιδευτικό ζήτημα υπό το πρίσμα της κοσμοσυστημικής γνωσιολογίας

Vaggelis Kaliosis4Σχόλια

Βαγγέλης Κάλιοσης* Για να προβούμε στοιχειωδώς στο στοχαστικό διάβημα που προοικονομεί ο τίτλος του παρόντος άρθρου οφείλουμε πρωτίστως να αποσαφηνίσουμε σε τι συνίσταται καθένα από τα δύο σκέλη του, έτσι ώστε ακολούθως να εξετάσουμε πώς το δεύτερο δύναται να επικαθορίσει το πρώτο. Ως εκπαιδευτικό σύστημα υπό την πλέον ευρεία οπτική ορίζουμε τις αρχές, τους κανόνες, τις αξίες και τα μέσα που μία οργανωμένη πολιτεία επιλέγει, για να εκπαιδεύσει τα νεαρά μέλη της, προκειμένου αυτά να καταστούν ικανά πρωτογενώς προς επιβίωση και διαιώνιση του είδους τους και δευτερογενώς προς πραγμάτωση της ατομικής ευτυχίας και συνεπίτευξη της συλλογικής πολιτισμικής (οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής) προόδου.  Αν συμφωνήσουμε σε αυτή την οριοθέτηση του εκπαιδευτικού συστήματος,… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Δικαιοσύνη και πολιτικό σύστημα – Το ζήτημα της πολιτικής ευθύνης

Nikos PappasΧωρίς σχόλια

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Κοντογιώργη “Η δημοκρατία ως ελευθερία. Δημοκρατία και αντιπροσώπευση” (Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2007, σελ. 713-744) α. Πολιτική ευθύνη και πολιτική τυπολογία Θεμελιώδης αφετηρία των υποθέσεων που διατυπώνονται παρακάτω είναι ότι το ζήτημα της πολιτικής ευθύνης συναρτάται με την ιδέα της δικαιοσύνης και, περαιτέρω, με το περιεχόμενο της ελευθερίας που βιώνει μια συγκεκριμένη εποχή. Τούτο σημαίνει ότι η έννοια της πολιτικής ευθύνης διαφοροποιείται σε στενή συνάφεια με την τυπολογία των πολιτικών συστημάτων, τα οποία με τη σειρά τους αντανακλούν τη φύση και το εξελικτικό στάδιο του συνολικού κοσμοσυστήματος . Πρόθεσή μας είναι να προσανατολίσουμε την προβληματική στο παράδειγμα του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος και, συγκεκριμένα, στους δυο κυριότερους… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Ελευθερία: Μια συγκριτική αποτίμηση της έννοιας κατά τη νεοτερικότητα και τη κοσμοσυστημική γνωσιολογία

Nikos Pappas1 Σχόλιο

του Δημήτρη Καραμπούλα, Ανάμεσα στους στοχαστές της νεοτερικότητας που προσπάθησαν να ορίσουν και να ερμηνεύσουν την έννοια και το φαινόμενο της ελευθερίας είναι οι Τζων Λοκ, Τόμας Χόμπς, Ζαν Ζακ Ρουσσώ και Στιούαρτ Μιλλ. Ο Χομπς, στο έργο του «Λεβιάθαν», αναφέρει ότι ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός ο οποίος δεν εμποδίζεται να πράξει αυτά τα οποία θέλει και μπορεί, σύμφωνα με τις φυσικές και πνευματικές ικανότητές του. Κατά τον Λοκ, ελευθερία σημαίνει ο άνθρωπος να είναι ελεύθερος από κάθε υπέρτερη δύναμη που βρίσκεται στη γη. Οι άνθρωποι δεν υπόκεινται στη θέληση κανενός, αλλά μόνο στους νόμους της φύσης. Σε μια πολιτική κοινωνία (όρος του Λοκ), οι ελεύθεροι πολίτες επίσης δεν υπόκεινται… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Η απάτη της νεωτερικότητας που μετέτρεψε τον άνθρωπο σε θηρίο

Nikos PappasΧωρίς σχόλια

Γράφει η Ευαγγελία Κοζυράκη * – Κατά τον Αριστοτέλη ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικό ον: «Ο μεν ουν τον νόμον κελεύων άρχειν δοκεί κελεύειν άρχειν τον θεόν και τον νουν μόνους, ο δ’ άνθρωπον κελεύων προστίθησι και θηρίον» (Αριστοτέλης, Πολιτικά 1297α) Η αναντίρρητη αυτή παραδοχή σημαίνει πως, για να ζήσει ο άνθρωπος έξω από τη θεμελιώδη κοινωνία της πόλης, θα πρέπει είτε να θεοποιηθεί είτε να θηριοποιηθεί, αφού μόνον ο θεός και το θηρίο είναι α-πολιτικά όντα. Ο άνθρωπος ωστόσο έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας του ανελεύθερος, υπό συνθήκες άλλοτε πρωτόγονες κι άλλοτε δουλοπαροικιακές. Τι ήταν λοιπόν αυτό που άλλαξε το ρου της ιστορίας και κάποια στιγμή βρέθηκε ο… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Βασικές Έννοιες: Τί είναι το “κοσμοσύστημα” και η “κοσμόπολη”;

Nikos PappasΧωρίς σχόλια

Μια μικρή γνωριμία με βασικές έννοιες της κοσμοσυστημικής γνωσιολογίας ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ: σύνολο κοινωνιών που διαθέτει εσωτερική αυτάρκεια και συνοχή ως προς τις καταστατικές του παραμέτρους (την οικονομία, την επικοινωνία, κ.ά.), καθώς και κοινές θεμέλιες αξιακές και ιδεολογικο-πολιτισμικές ορίζουσες. Διακρίνουμε το δεσποτικό και το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα. ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ: Απαντάται συγκροτημένο στη μικρή κλίμακα και στη μεγάλη κλίμακα. Το ανθρωποκεντρικό ή ελληνικό κοσμοσύστημα μικρής κλίμακας έχει ως υπόβαθρο το φυσικό επικοινωνιακό περιβάλλον, ως θεμελιώδη κοινωνία την πόλη, ενώ διαθέτει περιορισμένο γεωγραφικό βάθος. Το αποκαλώ επίσης ελληνικό, διότι συγκροτήθηκε από τον ελληνισμό, ο οποίος διατήρησε την ανθρωποκεντρική του ηγεσία έως το τέλος, παρόλον ότι εντάχθηκαν κατά καιρούς σ’ αυτό και άλλοι λαοί, ορισμένοι από… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Βασικές έννοιες: Τι είναι δημοκρατία;

Nikos PappasΧωρίς σχόλια

[Απόσπασμα (σελ. 103-131 “Η δημοκρατική αρχή ως πρόταγμα και ως διακύβευμα“) από το βιβλίο του Γ.Κοντογιώργη, 12/2008. Οι νέοι, η ελευθερία και το κράτος, Εκδόσεις Ιανός, Αθήνα, 2009, σελ. 232. Περισσότερα, στο Γ.Κοντογιώργη, Η δημοκρατία ως ελευθερία. Δημοκρατία και αντιπροσώπευση, Πατάκης, 2007]. Η προσέγγιση της δημοκρατίας που επιχειρώ εδώ τοποθετείται στον αντίποδα της ιδεολογικής παλινωδίας της νεοτερικότητας, η οποία, θέλοντας να συγκαλύψει ουσιαστικά το γεγονός ότι η πολιτεία της είναι απλώς μετα-δεσποτική, διέπραξε ένα πρωτοφανές γνωσιολογικά άλμα αυθαιρεσίας. Επένδυσε με δημοκρατικό μανδύα ένα τυπικά πρωτο-ανθρωποκεντρικό[1]πολιτικό σύστημα ενώ συγχρόνως για να γίνει πειστικό το επιχείρημά της περιέλαβε στο ίδιο τυπολογικό περιτύλιγμα πολιτείες (τη δημοκρατία, την αντιπροσώπευση, το προ-αντιπροσωπευτικό σύστημα) με ασύμβατο μεταξύ τους περιεχόμενο.… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης

Βασικές έννοιες: Τα πολιτικά συστήματα και τα πεδία ελευθερίας

Nikos PappasΧωρίς σχόλια

Μια μικρή εισαγωγή στις έννοιες της κοσμοσυστημικής γνωσιολογίας ΠΡΟ-ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: είναι το σύστημα που διατείνεται ότι είναι αντιπροσωπευτικό, χωρίς εντούτοις να ενσωματώνει κανένα από τα στοιχεία της αντιπροσωπευτικής αρχής. Οι ιδιότητες τόσο του εντολέα όσο και του εντολοδόχου κατέχονται από τους φορείς του κράτους/συστήματος, οι οποίοι οικειοποιούνται έννοιες όπως το έθνος, το γενικό ή το δημόσιο συμφέρον, δηλώνουν ότι τις αντιπροσωπεύουν, εναπόκειται όμως σ’ αυτούς να ορίσουν το περιεχόμενο τους. Με τον τρόπο αυτό, οι φορείς του κράτους αντιπαρέρχονται την κοινωνία και, κατ’ επέκταση, την ευθύνη τους να αντιπροσωπεύουν το συμφέρον της και φυσικά να ακολουθούν τη βούληση της. Η κοινωνία των πολιτών στο προ-αντιπροσωπευτικό σύστημα είναι υπήκοος στο κράτος,… Διαβάστε περισσότερα

Συνέχεια ανάγνωσης